ไลเค็นคืออะไร..มีคุณสมบัติอย่างไร..ใชทำอะไรได้บ้าง?

ไลเคน (Lichen) คือ สิ่งมีชีวิตที่เกิดจากการอยู่ร่วมกันระหว่าง สาหร่าย (algae) และรา (fungi) แบบพึ่งพาอาศัยกัน (symbiosis) เจริญอยู่บนหิน (crustose lichen) บนกิ่งไม้ (foliose lichen, fruticose lichen) และบนดิน (squamulose lichen) โดยราได้รับความชื้นและก๊าซออกซิเจนจากสาหร่าย ส่วนสาหร่ายก็จะได้รับก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ เพื่อใช้ในการสังเคราะห์แสงจากรา

คุณสมบัติของไลเคน รามีความสามารถย่อยสลายซากอินทรีย์ให้กลายเป็นแร่ธาตุที่ง่ายต่อการนำไปใช้เส้นใยของราดูดความชื้นได้ดี และสาหร่ายสร้างอาหารจากการสังเคราะห์แสง ได้แก๊สออกซิเจน

ประโยชน์ของไลเคน

1. ใช้เป็นอาหารใช้โดยป่นเป็นผงผสมแป้งทาขนมปังกรอบ ใช้ผสมกับแป้งไรน์(Rye) ใช้ในการทาขนมปัง

2. ใช้เป็นส่วนประกอบของยาและสมุนไพร

3. การหมักเครื่องดื่มแอลกอฮอล์

4. ใช้เป็นสีย้อม

5. ใช้ผสมน้ำหอม

6. ใช้ทำความสะอาดผม

7. ใช้ในการฟอกย้อมหนัง

8. ใช้เป็นดัชนีบ่งบอกคุณภาพอากาศ

9. ใช้บอกอายุหินและโบราณวัตถุ

ไลเคน (lichen) เป็นสิ่งมีชีวิต 2 ชนิด ซึ่งได้แก่ เห็ดราและสาหร่าย โดยมีการอยู่ร่วมกันแบบพึ่งพาอาศัยกัน เห็ดราจะได้ความชื้นและก๊าซออกซิเจนจากสาหร่าย และสาหร่ายก็จะได้ก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์เพื่อใช้ในการสังเคราะห์ด้วยแสงจากเห็ดรา นอกจากนี้ไลเคนยังสามารถใช้เป็นดัชนีวัดมลพิษทางอากาศได้

ไลเคนมีรูปแบบที่สำคัญ 3 แบบ[1]

1.ครัสโตส (crustose) ลักษณะเป็นกลุ่มเล็กๆ หรือแผ่นแข็งติดอยู่บนต้นไม้

2.โฟลิโอส (foliose) ลักษณะคล้ายใบไม้

3.ฟรูทิโคส (fruticose) ลักษณะเป็นเส้นหรือแตกกิ่งก้าน

ไลเคนเป็นสิ่งมีชีวิตขนาดเล็กที่เก���ะอาศัยอยู่บนผิวหน้าของสิ่งต่าง ๆ โดยพบทั้งบนวัสดุธรรมชาติ เช่น เปลือกไม้ ใบไม้ ดิน หิน แมลง เป็นต้น และวัสดุก่อสร้าง เช่น คอนกรีต แผ่นป้ายโลหะ ฯลฯ

นักพฤกษ์ศาสตร์ประเมินว่ามีไลเคนปร���มาณ 17,000 - 25,000 ชนิดทั่วโลก ไลเคนพบได้ทั่วไป ตั้งแต่ที่หนาวจัดแถบขั้วโลก (Tundra) จนถึงร้อนและ แห้งแล้งแบบทะเลทราย (Desert) รวมถึงร้อนชื้น (Tropic) เช่น ประเทศไทย แต่ไลเคนไม่สามารถเติบโตได้ ในสถานที่ที่มีมลภาวะทางอากาศ โดยจะเห็นว่า ในเมืองใหญ่ ๆ และในเขตอุตสาหกรรมนั้น ปราศจากไลเคน ด้วยเหตุนี้จึงมี ผู้นิยมใช้ไลเคนเป็นดัชนี (bioindicator) บ่งชี้คุณภาพอากาศ