แปลกจริงหนอทำไมลิเกจึงต้องออกแขกก่อนเล่นก่อนแสดง?

เกิดขึ้นในสมัยรัชกาลที่ 5 คำว่า ลิเก ในภาษามลายู แปลว่า ขับร้อง เดิมเป็นการสวดบูชาพระในศาสนาอิสลาม สวดเพ*****เข้ากับจังหวะรำมะนา พวกแขกเจ้าเซ็นได้สวดถวายตัวเป็นครั้งแรกในการบำเพ็ญพระราชกุศล เมื่อ พ.ศ. 2423 ต่อมาคิดสวดแผลงเป็นลำนำต่างๆ คิดลูกหมดเข้าแกมสวด ร้องเป็นเพลงต่างภาษา และทำตัวหนังเชิด โดยเอารำมะนาเป็นจอก็มี ลิเกจึงกลายเป็นการเล่นขึ้น ต่อมามีผู้คิดเล่นลิเกอย่างละคร คือ เริ่มร้องเพ***** แล้วต่อไปเล่นอย่างละครรำ และใช้ปี่พาทย์อย่างละคร

ลิเกมี 3 แบบ คือ

1. ลิเกบันตน เริ่มด้วยร้องเพลงบันตนเป็นภาษามลายู ต่อมาก็แทรกคำไทยเข้าไปบ้าง ดนตรีก็ใช้รำมะนา จากนั้นก็แสดงเป็นชุดๆ ต่างภาษา เช่น แขก ลาว มอญ พม่า ต้องเเริ่มด้วยชุดแขกเสมอ ผู้แสดงแต่งตัวเป็นชาติต่างๆ ร้องเอง พวกตีรำมะนาเป็นลูกคู่ มีการร้องเพลงบันตนแทรกระหว่างการแสดงแต่ล��ชุด

2. ลิเกลูกบท คือ การแสดงผสมกับการขับร้องและบรรเลงเพลงลูกบท ร้องและรำไปตามกระบวนเพลง ใช้ปี่พาทย์ประกอบแทนรำมะนา แต่งกายตามที่นิยมในสมัยนั้นๆ แต่สีฉูดฉาด ผู้แสดงเป็นชายล้วน เมื่อแสดงหมดแต่ละชุด ปี่พาทย์จะบรรเลงเพลง 3 ชั้นที่เป็นแม่บทขึ้นอีก และออกลูกหมดเป็นภาษาต่างๆ ชุดอื่นๆ ต่อไปใหม่

3. ลิเกทรงเครื่อง เป็นการผสมผสาน ระหว่างลิเกบันตนและลิเกลูกบท มีท่ารำเป็นแบบแผน แต่งตัวคล้ายละครรำ แสดงเป็นเรื่องยาวๆ อย่างละคร เริ่มด้วยโหมโรงและบรรเลงเพลงภาษาต่างๆ เรียกว่า "ออกภาษา" หรือ "ออกสิบสองภาษา" เพลงสุดท้ายเป็นเพ***** พอปี่พาทย์หยุด พวกตีรำมะนาก็ร้องเพลงบันตน แล้วแสดงชุดแขก เป็นการคำนับครู ใช้ปี่พาทย์รับ ต่อจากนั้นก็แสดงตามเนื้อเรื่อง ลิเกที่แสดงในปัจจุบันเป็นลิเกทรงเครื่อง

วิธีแสดง เดินเรื่องรวดเร็ว ตลกขบขัน การแสดงเริ่มด้วยโหมโรง 3 ลา จบแล้วบรรเลงเพลงสาธุการ ให้ผู้แสดงไหว้ครู แล้วจึงออกแขก บอกเรื่องที่จะแสดง สมัยก่อนมีการรำถวายมือหรือรำเบิกโรง แล้วจึงดำเนินเรื่อง ต่อมาการรำถวายมือก็เลิกไป ออกแขกแล้วก็จับเรื่องทันที การร่ายรำน้อยลงไปจนเกือบไม่เหลือเลย คงมีเพียงบางคณะที่ยังยึดศิลปะการรำอยู่

เท่าที่ทราบ ออกแขก ก็คือ การโฆษณา บรรยาย เรื่องย่อว่าเรื่องที่จะเล่นนั้น สนุกเร้าอย่างไร เรื่องราวจะมีจุดเด่นของเรื่องตรงไหน พระเอกจะแก้ปัญหาเรื่องต่างๆอย่างไร บอกคนดูให้รู้ว่า ลิเกจะเล่นแล้ว โชว์การร้องการบรรเลงดนตรี

เดาว่า คนเล่นต้องมีเวลาเตรียมตัวอีกสักประเดี๋ยว จะให้ออกมาเล่นเลย ดูจะไม่ทำให้คนคอยชะเง้อว่า เมื่อไหรจะแสดงสักที ก็เลยต้องมาอารัมบท เหมือนหนังสือมีคำนำ อิอิ คนเขียวคิ้วอยู่อีกข้างยังไม่เสร็จ จะได้มีเวลาอีกหน่อยทำให้เสร็จ อาหารยังต้องมีออเดิร์ฟ ทุกอย่างต้องมีบทนำ แล้วเล่นลิเกจะไม่ให้มีเลยเหรอ การแสดงสำคัญส่วนใหญ่ก็ต้องมีการแสดงเล็กๆนำก่อนทั้งนั้น

เหมือนหนังสือครับจะต้องมีคำนำที่อ่านแล้วน่าติดตาม การออกแขกในแนวคิดน่าจะเป็นคำนำครับ

มันต้องเตรียมการก่อนซิ ระหว่างรอมันต้องคลายเครียดระหว่างรอ(เครียดอะไรเนี้ยะเรา)มันต้องมีตลกให้ดูก่อนก็ดี

ธรรมเนียมของลิเกที่มีมาแต่รุ่นโบราณแล้วค่ะ

คำถามดีจังครับ ผมก็ไม่ได้สังเกต จนคุณตั้งคำถามมาเนี้ยแหล่ะ

และขอบคุณสำหรับคำตอบด้วยนะครับ ได้ข้อมูลเพิ่มขึ้นมากเลย.