"ความจริงคือสิ่งสัมพัทธ์" (Truth is Relative) มีใครอธิบายให้กระจ่างได้ไหมครับ?

อัลเบิร์ต ไอน์สไตน์ ไม่ได้ยิ่งใหญ่เพราะสมการ อี เท่ากับ เอ็มซี กำลังสอง

แต่ยิ่งใหญ่ ดังคำถามที่ท่านถาม ครับ

"ความจริงคือสิ่งสัมพัทธ์"

คนที่กำลังเดินอยู่บนโลกย่อมเห็นว่าเขากำลังเคลื่อนที่ และโลกอยู่นิ่งๆ

แต่ ขณะที่คนอยู่ในอวกาศนอกโลก ย่อมมองเห็นว่าโลกต่างหากที่กำลังหมุน

เห็นได้ว่าคนทั้งสองนี้ ไม่มีคนใดครอบครองความจริงอย่าง "สัมบูรณ์(Absulutely")

เช่นนี้แล้ว..ความจริงอาจมีหลายด้าน และการยินดีรับฟังความจริงที่หลากหลาย

จึงเป็น "ภราดรภาพ" อย่างแท���จริง และเป็นสิ่ง "สากล" อย่างยิ่ง

แต่..การผูกขาดความจริงต่างหากที่คอยสร้างความขัดแย้งกัน

ยกตัวอย่างเรื่อง "น้ำ" วิกฤตที่ผ่านมา ไม่ต้องถึงขนาดบนโลกกับนอกโลก

เอาแค่ ในเมือง(กรุงเทพฯ) กับนอกแนวกั้นน้ำ..

ภาคเกษตร กับ ภาคอุตสาหกรรม

และรวมถึง คนกลุ่มเล็กกลุ่มน้อยอีกหลากหลาย

จะ "เอาอยู่" จริง จำเป็นต้องมีความจริงที่หลากหลายด้วย

ตัวอย่าง "การเมือง" ที่มีความขัดแย้งสูง ระดับที่โหรทุกสำนักกล่าวตรงกันว่า

"หลั่งเลือด"

สังเกตุเถิดครับ มักมาจากมีผู้ยึดเอาความจริงเดี่ยวๆ ไว้กับตัว

ส่วนความจริงของผู้อื่น กลายเป็นสิ่งที่ต้อง "ทำลาย"

แม้แต่ในสังคมรู้รอบของเรา ก็มีพบเห็นเป็นประจำ

ที่จริงไอสไตน์ ได้กล่าวถึงเรื่องศาสนาเอาไว้ด้วย

เป็นปัจฉิมลิขิต ช่วงท้ายของชีวิต แต่ผมไม่ขอยกมากล่าวในที่นี้

ซึ่งท่านที่ผ่านไปมา สามารถหาอ่านได้ตาม เวป ทั่วไปได้โดยง่าย

แด่..อัลเบิร์ต ไอน์สไตน์

นักฟิสิกส์ ชาวเยอรมัน ผู้เสนอทฤษฏีสัมพันธภาพ

ผมเคนได้ยินว่า ความจริงคือสิ่งไม่ตาย แต่คนพูดหรือรู้ความจริงนี่สิจะตาย สัมพัทธ์น่าจะเป็นคำที่สวยหรูสำหรับบอกว่าตนเองมีการศึกษาที่ดีกว่าคนอื่นจึงใช้คำนี้ ถามว่ามันเอาไปทำอะไรได้ถ้ามันเกิดไม่จริงขึ้นมา ครับ

รู้สึกยินดีมากที่ได้ตอบคำถามของพีชาติชาย โดยมีความนับถือส่วนตัวรวมทั้งพี่เซอร์ภพ พี่ชรา..

ความเชื่อจากคำพูดดังกล่าว ยกตัวอย่างได้ง่าย เช่น การคิดดีทำดีย่อมสัมพันธ์ไปเข้าหาคนดี ๆ

แม้มีชั่วปะปนแทรกแซงเข้ามา สิ่งสัมพันธ์ดังกล่าวมันจะสร้างกำแพงปฏิเสธอัตโนมัติขึ้นมาทันที

ความจริงเป็นสิ่งสัมพันธ์ เช่น คนเราเกิดมาแล้วต้องยืนอยู่กับสัมพันธ์บนพื้นดินได้ โดยมีอาหาร

น้ำเป็นตัวหล่อเลี้ยงสัมพันธ์กับการมีชีวิตอยู่ต่อไป สัมพันธ์จากดึงอากาศอ๊อกซิเจนเข้าสู่สังขาร

สัมพันธ์จากการสวมเสื้อผ้าให้ร่างกายมีความอบอุ่นและไม่ให้อุจาดแก่สายตาของผู้คนที่พบเห็น

คนสร้างสัมพันธ์ใหม่ ๆ เข้ามามีส่วนร่วมกับชีวิตของเราอยู่ทุกวี่ทุกวัน ไม่ว่าจะเป็นสิ่งของหรือ

จากสิ่งมีชีวิต ซึ่งมีทั้งเพื่อนร่วมโลก เพื่อนต่างมิติ มีทั้งรูปร่างมนุษย์ต่างดาว และไม่มีรูปร่าง

คือโลกแห่งวิญญาณ ความสัมพันธ์เกิดได้กับสิ่งที่อยู่ใกล้ตัวจนถึงสิ่งที่อยู่ไกลตัวจนลับสายตา

ด้วยความจริงคือสิ่งสัมพันธ์ที่เราไม่รู้อีกสิ่งหนึ่งก็คือ ธรรมชาติที่เกิดขึ้นจนทำให้เกิดน้ำท่วม

คนมักเรียกเล่นจนติดปาก คือคำว่า "น้องน้ำ" อยากถามว่า "พระแม่คงคา" เป็นน้องของคน

ตั้งแต่เมื่อไหร่ ภัยธรรมชาติที่รุนแรงย่อมก่อเกิดสัมพันธ์รอบข้างให้ได้รับผลกระทบไปด้วย

แม้สายน้ำที่ไหลเชี่ยวมิปรารถนาจะอยากพัดพาชีวิตของสัตว์น้อยใหญ่ไปด้วย แต่ก็ไม่อาจ

จะทัดทานห้ามปรามสู้แรงธรรมชาติที่รุนแรงไว้ได้ สัมพันธ์นี้จึงได้รับผลไปหมดทุกฝ่าย

อย่างไม่สามารถหลีกเลี่ยงได้

ชีวิตส่วนตัวตั้งแต่เล็กจนโต จะไม่ชอบไปเที่ยวทะเล เพราะทะเลจะเต็มไปด้วยสัมพันธ์เก่า

ที่โหยหวลร้องไห้สะอื้นอยู่ตลอดไม่ขาดสายทุกราตรีกาล มันเป็นความจริงคือสิ่งสัมพันธ์

ชีวิตของผู้คนไว้มากมายนับไม่ถ้วน ดำเนินต่อไปอย่างช้า ๆ เนิ่นนาน และต้องสัมพันธ์กัน

ต่อไปอย่างไม่มีวันจบสิ้น นั่นคือความทุกข์ทรมานและความหนาวเหน็บของเหล่าวิญญาณ

ทุกอย่างในโลกล้วนเป็นสิ่งสัมพัทธ์ทั้งสิ้น คนเราส่วนใหญ่้มักตัดสินคนว่าดีหรือเลวก็มาจากความคิดว่าคนนั้นดี คนนี้เลว คิดว่ารวยหรือจนก็ล้วนแล้วมาจากความคิดทั้งสิ้น ถ้าคนเราไม่ได้เอามาตรฐานของตัวเองเป็นที่ตั้งว่า คนนี้ดีหรือเลว หรือว่าอะไรที่คิดว่ารวยหรือจน โลกนี้ก็คงไม่วุ่นวายสับสน

เพราะทุกสิ่งในโลกนี้ล้วนแล้วแต่มีค่าในตัวของมันเอง อย่างเช่นคนก็มีอายุไม่น่าจะเกิน 100 หรือ 120 ปี ก็ต้องจากโลกนี้ไป คงไม่มีใครจะอยู่ค้ำฟ้า แล้วทำไมเต่าถึงมีอายุยืนยาวกว่าคนเล่า แล้วเมื่อเต่ามีอายุยืนกว่าคน เต่ามีค่ามากกว่าคนหรือไม่ วงจรชีวิตของเต่าก็มีคุณค่าเช่นเต่า คงตัดสินไม่ได้ว่าจะมีค่าไปมากกว่าคน แล้วลองหันกลับมามองคนสิ อายุสั้นมากกว่าเต่าหนึ่งตัวมากนัก แต่เราก็ไม่อาจพูดไ้ด้ว่าคนช่างไร้ค่าเหลือเกิน

แล้วเราลองเปรียบเทียบคนกับสุนัขสิ อายุขัยของสุนัข 12-14 ปี เมื่อเปรียบเทียบกับคนแล้วช่างอายุสั้นเหลือเกิน แต่อายุของสุนัขเมื่อเปรียบเทียบกับคนแล้วมันต่างกันตรงไหน 14 ปีของสุนัขเทียบกับคนแล้วก็เท่ากับชีวิตคน 1 ชีวิต ไม่เกิน 100 ปี

แล้วเราจะตัดสินใจให้อะไรมีค่ามากน้อยกว่ากัน ทุกสิ่งในโลกล้วนมีค่าในตัวของมันเอง ไม่ว่าจะเป็นงู ไก่ นก หนู มนุษย์ ล้วนแล้วแต่มีคุณค่าในตัวของมันเอง

เราไม่สามารถไปตัดสินใครหรืออะไรว่าดีกว่า เลวกว่า แย่กว่า สวยกว่า ดีกว่าได้หรอกคะ แพงกว่า ถูกกว่า อย่าเอาตัวเองเป็นบันทัดฐานไปตัดสินใครว่าดีหรือเลว แพงกว่า ถูกกว่า อายุยืนกว่า หรือสั้นกว่า เพราะทุกอย่างล้วนแล้วแต่เป็นสิ่งสัมพัทธ์ทั้งสิ้น

แค่ดูแลตัวเองไม่ให้ไปเบียดเบียนใคร ดูหมิ่นเหยียดหยามหรือตัดสินใครหรืออะไรตามใจของตนเป็นพอคะ

เป็นสิ่งที่ต้องเรียนรู้ด้วยตนเองคือการลงมือทดสอบ ไปใช้ชีวิตกับมันให้เห็นว่าเราไม่ได้คิดไปเอง เหมือนกับการที่เราจะทำอาหารขายออกมาแล้วถูกใจคนทานหรือไม่ก็ต้องลองชิมเอง แล้วให้คนอื่นชิม เป็นการเรียนรู้ด้วยตนเองจึงจะประมาณได้ จึงจะพัฒนาได้ค่ะ

ผมยังงงๆ กับคำว่าสัมพัทธ์อยู่เลย

ลองหาความหมายระหว่าง สัมพันธ์ กับ สัมพัทธ์ แล้วก็เริ่มจะเข้าใจมากขึ้นหน่อย.

ตราบใดที่การรับรู้"ความจริง"ของเรา ยังผ่านเครื่องกรอง เช่น อารมณ์ ระดับความตั้งใจ(หรือไม่ตั้งใจ) อคติร้อยแปด ที่มีต่อสิ่งที่เราเห็น เราได้ยิน เราได้กลิ่น เราลิ้มรส เราสัมผัส หรือรับรู้ในระดับจิตใจ "ความจริง"ระดับนั้น ยังคงไม่ใช่ "ความเป็นจริง" เปรียบง่ายที่สุด คงต้องใช้นิทานตาบอดคลำช้าง แม้เราจะรู้อยู่แก่ใจดีว่า เราไม่ได้พิการอะไร แต่จะมีซักกี่ครั้งในชีวิตกัน ที่เราเป็นกลางอย่างบริสุทธิ์ และสามารถรับรู้เรื่องราวตรงหน้าได้โดยไม่เอาตัวเข้าไปพัวพันตัดสิน

แล้วมันสัมพัทธ์อะไรตรงไหน มันสัมพัทธ์เพราะมันยังไม่สัมบูรณ์กระมัง

อีกตัวอย่างที่ขอยก สำหรับผู้ที่รักการอ่าน หนังสือเล่มเดียวกัน แต่อ่านในวัยต่างกัน แม้คนอ่านเป็นคนคนเดียวกัน เรื่องราวที่เราได้จากหนังสือ ยังต่างออกไปจากเดิม

ถ้าไม่สัมพัทธ์ ก็ต้องสัมบูรณ์ หนังสือเล่มเดียว จะอ่านกี่รอบ จะเป็นวัยไหน ก็ต้องได้ข้อมูลเหมือนเดิมทั้งสิ้น

รายละเอียดต่อเติม

ความจริง เช่น ถ้าส่วนใหญ่ แต่ละวัน คุณชายชาติตื่นนอนหกโมงเช้า แต่อยู่ดีดี เช้าวันนี้ เกิดรู้สึกตัวขึ้นมาตอนตีห้า แล้วไม่ง่วงอีกเลย คุณชายชาติก็จะรู้สึกว่า วันนี้เราตื่นเช้าจัง ถ้าเรามาพิจารณาประโยคนี้ว่าเป็นความจริงแบบสัมพัทธ์ ที่รู้สึกว่า"เช้าจัง" เพราะตีห้า ถือว่า "เช้ากว่า" หกโมงเช้า แต่ถ้าเราเอาเช้าตีห้า ไปเปรียบเทียบกับการลั่นระฆังของวัดป่าหลายแห่งที่ลั่นปลุกพระกันตอนตีสาม ตีห้าจะเป็น"เช้ากว่า"ที่หมดความหมายไป

หรือนิทานอีกเรื่อง ที่ชายคนหนึ่งรู้สึกว่าบ้านที่เค้าอยู���มันเล็กคับแคบ แต่พอค่อย ๆ เพ่ิมสมาชิกเข้าไปอยู่ในบ้าน เยอะขึ้น ๆ ๆ ซักพัก แล้ววันนึง ก็เอาสมาชิกทั้งหลายออกไป ชายคนเดิมกับบ้านหลังเดิม กลับเพิ่มความรู้สึกใหม่ขึ้นมาว่า เอ้อ บ้านหลังนี้ มีที่ว่างเยอะจัง

ดังนั้น ในการมุ่งเสาะแสวงหาความจริง"ล้วน" นั้น เราก็ต้องพัฒนาประสิทธิภาพการรับรู้ของเราเอง รับรู้อย่างรู้ตัว มีสติ เมื่อเกิดความคิดใด ๆ ขึ้นในขณะรับรู้ เรารู้ตัว แยกแยะได้ ความจริงแท้ ก็จะปรากฏ

ความจริงสัมพัทธ์ หรือ Relative Truth

วันนี้ได้มีโอกาสคุยกับน้าที่บ้านเรื่องความจริงสัมพัทธ์หรือ (Relative truth) รู้สึกว่าจริงๆชีวิตมันก็แค่เป็นของมันอย่างนั้น ไม่ได้ดีไม่ได้ไม่ดี จนหรือรวย สวยหรือน่าเกรียด ไม่ได้ถูกหรือผิดแต่อย่างไร สิ่งคู่หลายที่นี้มันเป็นความจริงที่ไม่มีแก่นสารโดยแท้จริง เหมือนม่านที่มาบังตาเราระหว่างสิ่งที่เราคิดว่าโลกเป็นกับสิ่งที่โลกเป็นจริงๆ

ยกตัวอย่างเช่นเรายืนอยู่ข้างนอก เราก็รู้สึกว่าอากาศร้อน แต่เมื่อเราเขาไปห้องที่มีแอร์เราก็ว่า เย็น แต่ถ้าเราสมมุติว่าถ้าเราเดินออกไปจากห้องไปที่ขั้วโลกเหนือที่มีอากาศเย็นกว่าในห้อง เมื่อเรากลับมาในห้องอีกทีเราก็จะว่าห้องมัน ร้อน แล้วตกลงห้องมันร้อนหรือมันเย็น ในความจริงแล้ว ห้องมันก็ไม่ได้เย็นหรือร้อนมันก็แค่เป็นของมันอยู่อย่างนั้น มีแต่เราเท่านั้นที่เอาความแตกต่างไปว่าว่าเป็นความจริงของห้อง ว่ามันเย็นหรือร้อน ห้องมันไม่ได้เย็นหรือร้อน มันก็แค่เป็นของมัน เช่นเดียวกับชีวิตเรานี้ เราเองก็ไม่ได้ดีหรือเลว ดีหรือชัว สวยหรือขี่เห่ร์แต่อย่างไร

ในโลกจําลองที่มีแต่เราคนเดียวในโลก เราไม่มีวันรู้ได้ว่าเราเป็นอะไร เราก็เป็นอย่างนั้นแหละ เราไม่สามารถรู้ได้ว่าเราสูงหรือเตี้ย ดีหรือชั่ว เพราะมันไม่มีใครที่จะมาเปรียบเทียบเพื่อจะได้มาเพื่อความจริสัพพัทธ์นั้นที่เกิดมาจากความเปรียบเทียบเท่านั้นทุกอย่างมันขึ้นอยู่กับว่าเราจะไปเอาตัวเองไปเปรียบเทียบกับสิ่งใด เราว่าว่าเราโง่ แต่เวลาเราไปวัดกับคนที่แย่กว่า อยู่ดีๆเราก็ดู ฉลาด แต่เมื่อเราไม่เจอคนที่ฉลาดกว่าเรา เราก็กล้ายเป็นคนโง่อย่างนั้นหรอ

ดังนั้นสิ่งที่อยากจะฝากให้ทุกคนก็คือในที่สุดแล้วเราก็เป็นอย่างที่เราเป็นนั้นแหละ ไม่ต้องไปคิดหรือไปเอาความจริงของความแตกต่างที่ปลิ้นปล้อนหลอกลวงมาบอกตัวเองว่าเราเป็นอย่างนั้นอย่างนี้ มันไม่จบ มันหาความดีไม่เจอ มันหาความไม่ดีไม่เจอ เพราะมันไม่ได้มีอยู่แล้ว เราก็เป็นอย่างนี้แหละ อะไรไม่รู้ แต่เป็นอย่างนี้แหละ ไม่ต้องไปให้คําพูดอะไรกับมัน

ความจริง สิ่งสัมพันธ์ สัจธรรม ?

ทุกอย่างในโลกนี้ล้วนมีความสัมพันธ์กันและกัน มันมีเหตุที่สัมพันธ์กับผลอยู่ในตัวมันเองอยู่แล้ว

เช่น ปลูกแตงโม ก็ย่อมได้แตงโม

แต่มีคนหลายๆคน ชอบมีความจริงตามแบบฉบับของตนเอง หลายคนก็หลายความจริง กลายเป็นความจริงที่ไม่สัมพันธ์กัน จึงเป็นเหตุให้มีบุคคลที่สามที่เป็นคนชี้ผิด ถูก ขึ้นมา มีกันให้เห็นทั่วไปในทุกสังคม

แต่วามจริงที่สัมพันธ์กัน ทั้งมีเหตุ ผลสำหรับทุกคนในโลก และสิ่งมีชีวิตต่างๆที่ไม่อาจปฎิเสธได้คือ สัจจธรรม ซึ่งเป็นความจริงที่สัมพันธ์กัน โดยไม่ต้องมีผู้ใดบัญญัติขึ้น

บอกได้คำเดียวครับว่า สุดยอดเลย